عملیات بازی دراز

محل عملیات: غرب سرپل ذهاب
فرماندهی: مشترک
نوع تک: نیمه‌گسترده
سازمان: مشترک
تجهیزات منهدم شده نیروهای عراقی: ۵۴ دستگاه تانک و نفربر، ۳ فروند هواپیما، ۲ فروند هلی‌کوپتر، ۲ دستگاه ادوات مهندسی
غنائم جنگی ایران: ۱۲ دستگاه تانک و نفربر، ۵ دستگاه ادوات مهندسی
تعداد تلفات نیروهای عراقی: ۱۵۰۰ نفر کشته و زخمی، ۷۰۰ نفر اسیر
پیشینه
ارتفاعات سخت‌گذر بازی دراز با قله‌های بلند و شیب‌های تند و بریدگی‌های ممتد از اهمیت ویژه‌ای در منطقه مرزی استان کرمانشاه برخوردار است این ارتفاعات به مثابه عرضه بزرگی درون مثلث قصرشیرین -گیلان‌غرب- سرپل ذهاب واقع شده ‌است و بر منطقه تسلط کامل دارد نیروهای عراقی در روزهای آغازین جنگ از بازی دراز برای دیده‌بانی استفاده می‌کرد اما ویژگی‌های این ارتفاعات موجب شد با فعالیت‌های مهندسی روی آن جاده‌سازی شود و یگان‌های عراق در آن‌جا مستقر شوند و ضمن افزایش سلطه بر قصرشیرین سرپل ذهاب را نیز زیر دید خود بگیرند.
برای گرفتن این امتیاز مهم از نیروهای عراقی پس از سه ماه کار نیروهای شناسایی سپاه پاسداران، قرارگاه مقدم غرب سپاه پاسداران و ارتش نخستین عملیات نیمه‌گسترده را در این منطقه طرح‌ریزی کردند که با نام عملیات بازی دراز در تاریخ ۱۳۶۰/۲/۱ آغاز شد و به مدت ۸ روز طول کشید و طی آن نیروهای ایرانی و عراقی بارها به تک و پاتک متقابل پرداختند. نیروهای عراقی با استفاده از پشتیبانی هوایی یگان‌های خود را حمایت می‌کردند اما رزمندگان ایرانی از جاده و حمایت هوایی کافی و پشتیبانی آتش محروم بودند در نتیجه نتوانستند روی تمام هدف‌ها مستقر شوند، با وجود این، از بین قله‌های منطقه سه قله آن را اشغال و تثبیت کردند و تنها در تثبیت قله ۱۱۵۰ و یکی از قله‌های ۱۱۰۰ ناکام ماندند. در این عملیات هوانیروز ارتش نقش بسزایی ایفا نمود و طی آن خلبان علی‌اکبر شیرودی به شهادت رسید.
نام بازی دراز نامی است پرآوازه که بسیار از آن شنیده‌ایم. ارتفاعاتی به‌مثابه عارضه بزرگی درون مثلث قصرشیرین ـ گیلان‌غرب و سرپل ذهاب که بر منطقه تسلط کامل دارد.
دشمن در روزهای آغازین جنگ از بازی دراز برای دیده‌بانی استفاده می‌کرد اما ویژگی این ارتفاعات موجب شد با فعالیت‌های مهندسی روی آن جاده‌سازی شود و یگان‌های عراق در آن‌جا مستقر شوند و ضمن افزایش سلطه بر قصرشیرین سرپل ذهاب را نیز زیر دید خود بگیرند. برای گرفتن این امتیاز مهم از دشمن پس از سه راه کار نیروهای شناسایی سپاه قرارگاه مقدم غرب سپاه و ارتش نخستین عملیات نیمه‌گسترده را در این منطقه طرح‌ریزی کردند که با نام عملیات بازی دراز در تاریخ ۱/ ۲ /۱۳۶۰ آغاز شد و به مدت ۸ روز طول کشید و طی آن نیروهای خودی و دشمن بارها به تک و پاتک متقابل پرداختند.

شرح عملیات:
جبهه غرب به خاطر طبیعت کوهستانی که دارد اصلاً ماهیت جنگ در آن متفاوت است. در این جبهه(ایلام و کرمانشاه) عراقی‌ها توانستند با تصرف شهرها و ارتفاعات مرزی ایران یک کمربند دفاعی در برابر دشت بی‌دفاع بغداد تشکیل دهند. ارتفاعات بازی دراز در غرب شهر سرپل ذهاب مهم‌ترین ارتفاعی بود که دشمن در جبهه غرب در اختیار داشت زیرا از یک سو بر دشت و شهر سرپل ذهاب و پادگان ابوذر(مهم‌ترین پادگان مرزی در جبهه غرب) و راه‌های ارتباطی آن کاملاً مسلط بود و از سوی دیگر یک مانع طبیعی عالی برای دفاع عراق از شهر های قصرشیرین و خانقین محسوب می‌شد. به همین دلایل بود که نبردهای سختی برای آزادسازی این ارتفاعات درگرفت که عملیات بازی دراز یکی از مهم‌ترین آن‌ها می‌باشد.
در این عملیات که یکی از اولین تجربه‌های بزرگ همکاری مشترک سپاه و ارتش در سایه بی‌اعتمادی روزافزون به شخص بنی‌صدر بود، نیروهای عمل‌کننده از شمال و جنوب دشت ذهاب به ارتفاعات بازی دراز یورش بردند. عکس‌العمل عراق برای حفظ ارتفاعات منجر به یک نبرد شدید چند روزه گردید و عاقبت نیروهای ایران موفق به آزادسازی قله‌های جنوبی ارتفاعات شدند اما قله‌های شمالی هم‌چنان در دست دشمن باقی ماند. ضمن این‌که عدم آزادسازی پخش شمالی بازی دراز باعث شد تا نیروهای ایران برای کاهش تلفات از بخشی از غرب دشت ذهاب عقب‌نشینی کنند.

عملیات غرورآفرین:
اوایل اردیبهشت‌ماه یادگار حماسه و عملیات غرورآفرین(بازی دراز) است و این عملیات درحالی صورت گرفت که رژیم بعثی با هجوم همه‌جانبه به سمت کشور و اشغال ارتفاعات مهم و حساس بازی دراز بر شهرستان‌های قصرشیرین، گیلان‌غرب و سرپل‌ذهاب تسلط یافته و تمام تحرکات این مناطق را زیرنظر داشت.
بیش از سه ماه طرح و نقشه دلاوران سپاه اسلام در قرارگاه مقدم غرب(نجف اشرف) و جان برکفان ارتش جمهوری اسلامی برای عملیات بازی دراز، از اول اردیبهشت‌ماه به مدت هشت روز در قالب نیمه‌گسترده برگزار شد.
پشتیبانی خوب خلبانان جان برکف هوانیروز کرمانشاه و در رأس آن‌ها شهید علی‌اکبر شیرودی سبب پیروزی رزمندگان دلیراسلام شد ولی به علت حجم گسترده پشتیبانی هوایی و پشتیبانی آتش دشمن دستیابی به دوقله ۱۱۵۰ و ۱۱۰۰متری میسر نشد.
در این عملیات غرورآفرین ۵۴ تانک و نفربر دشمن، ۳ فروند هواپیما، دو چرخبال و دو دستگاه ادوات مهندسی دشمن منهدم و ۱۲ دستگاه تانک و نفربر و ۵ دستگاه ادوات مهندسی آنان به غنیمت گرفته شد.
در عملیات حماسه‌ساز بازی دراز هم‌چنین یک هزار و ۵۰۰ نفر از لشگر دشمن کشته و زخمی شد و ۷۰۰ نفر از آنان به اسارت رزمندگان اسلام درآمدند.
اما پایان این عملیات در روز هشتم اردیبهشت ۱۳۶۰ با شهادت خلبان تیز پرواز هوانیروز کرمانشاه، کبری‌نشین همیشه پیروز شهید علی‌اکبر(قربان) شیرودی همراه بود و اثبات این جمله معروف که مردان بزرگ با شهادت خود زودتر به معبود می‌رسند.
همه ساله همرزمان شهدا از سراسر کشور در این ایام با صعود به ارتفاعات بزرگ و معروف بازی دراز و برگزاری مراسم زیارت عاشورا یاد و خاطره رشادت‌های همرزمان خود را گرامی می‌دارند در این مراسم هم‌چنین ایثارگران، جانبازان، دانشجویان، امدادگران خواهر و برادر، فرماندهان سپاه، ورزشکاران و دانش‌آموزان از شهرستان‌های مختلف استان‌های کرمانشاه، همدان، تهران، مشهد، و جمعی از جانبازان و رزمندگان شهرستان الیگودرز و سایر نقاط کشور برای گرامیداشت یاد و خاطره شهدای بازی دراز و این عملیات حضور داشتند که به صورت جمعی به ارتفاعات بازی دراز صعود کردند. در این صعود سراسری چندین تن از فرماندهان نظامی به بازگویی خاطرات و چگونگی شرح عملیات آزادسازی پرداختند.
شهید والامقام و عارف به معارف ایثار و شهادت، شهید دکتر بهشتی، برای بسیجیان و عاشقان چه زیبا بیان کرده است:
عرفان واقعی، خانقاهش در بازی دراز است.